| بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار صوفی از صومعه گو خیمه بزن بر گلزار که نه وقتست که در خانه بخفتی بیکار بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق نه کم از بلبل مستی تو، بنال ای هشیار آفرینش همه تنبیه خداوند دلست دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار کوه و دریا و درختان همه در تسبیح‌اند نه همه مستمعی فهم کنند این اسرار خبرت هست که مرغان سحر می‌گویند آخر ای خفته سر از خواب جهالت بردار هر که امروز نبیند اثر قدرت او غالب آنست که فرداش نبیند دیدار تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار کی تواند که دهد میوه? الوان از چوب؟ یا که داند که برآرد گل صد برگ از خار وقت آنست که داماد گل از حجله? غیب به در آید که درختان همه کردند نثار آدمی‌زاده اگر در طرب آید نه عجب سرو در باغ به رقص آمده و بید و چنار باش تا غنچه? سیراب دهن باز کند بامدادان چو سر نافه? آهوی تتار مژدگانی که گل از غنچه برون می‌آید صد هزار اقچه بریزند درختان بهار باد گیسوی درختان چمن شانه کند بوی نسرین و قرنفل بدمد در اقطار ژاله بر لاله فرود آمده نزدیک سحر راست چون عارض گلبوی عرق کرده? یار باد بوی سمن آورد و گل و نرگس و بید در دکان به چه رونق بگشاید عطار؟ خیری و خطمی و نیلوفر و بستان افروز نقشهایی که درو خیره بماند ابصار ارغوان ریخته بر دکه خضراء چمن همچنانست که بر تخته? دیبا دینار این هنوز اول آزار جهان‌افروزست باش تا خیمه زند دولت نیسان و ایار شاخها دختر دوشیزه? باغ‌اند هنوز باش تا حامله گردند به الوان ثمار عقل حیران شود از خوشه? زرین عنب فهم عاجز شود از حقه? یاقوت انار بندهای رطب از نخل فرو آویزند نخلبندان قضا و قدر شیرین کار تا نه تاریک بود سایه? انبوه درخت زیر هر برگ چراغی بنهند از گلنار سیب را هر طرفی داده طبیعت رنگی هم بر آن گونه که گلگونه کند روی نگار شکل امرود تو گویی که ز شیرینی و لطف کوزه‌ای چند نباتست معلق بر بار هیچ در به نتوان گفت چو گفتی که به است به از این فضل و کمالش نتوان کرد اظهار حشو انجیر چو حلواگر استاد که او حب خشخاش کند در عسل شهد به کار آب در پای ترنج و به و بادام روان همچو در زیر درختان بهشتی انهار گو نظر باز کن و خلقت نارنج ببین ای که باور نکنی فی‌الشجرالاخضر نار پاک و بی‌عیب خدایی که به تقدیر عزیز ماه و خورشید مسخر کند و لیل و نهار پادشاهی نه به دستور کند یا گنجور نقشبندی نه به شنگرف کند یا زنگار چشمه از سنگ برون آید و باران از میغ انگبین از مگس نحل و در از دریا بار نیک بسیار بگفتیم درین باب سخن و اندکی بیش نگفتیم هنوز از بسیار تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او همه گویند و یکی گفته نیاید ز هزار آن که باشد که نبندد کمر طاعت او جای آنست که کافر بگشاید زنار نعمتت بار خدایا ز عدد بیرونست شکر انعام تو هرگز نکند شکرگزار این همه پرده که بر کرده? ما می‌پوشی گر به تقصیر بگیری نگذاری دیار ناامید از در لطف تو کجا شاید رفت؟ تاب قهر تو نیاریم خدایا زنهار فعلهایی که ز ما دیدی و نپسندیدی به خداوندی خود پرده بپوش ای ستار سعدیا راست روان گوی سعادت بردند راستی کن که به منزل نرود کجرفتار حبذا عمر گرانمایه که در لغو برفت یارب از هر چه خطا رفت هزار استغفار درد پنهان به تو گویم که خداوند منی یا نگویم که تو خود مطلعی بر اسرار |
|
| شاعر: | سعدی |
30- کدام بیت جناس ندارد ؟
1- سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند همدم گل نمی شود یاد سمن نمی کند
2- بهرام که گور می گرفتی همه عمر دیدی که چگونه گور بهرام گرفت
3- ای دوست چنان بزی که بعد از مردن انگشت گزیدنی به یاران ماند
4- یاد یاران یار را میمون بود خاصه کان لیلی و این مجنون بود
31- هدف از شعر تعلیمی ، رسیدن به ......................... و .................... است .
1- سعادت و زندگی بهتر 2- سعادت و تفریح 3- پیروزی در جنگ و ظفر 4- مدح و ستایش
32- کدام قالب شعری برای شعر های مواعظ یا حکمی مناسب نیست ؟
1- مثنوی 2- قصیده 3- رباعی 4- قطعه
33- با توجه به بیت زیر مفهوم « تنبیه » چیست ؟
آفرینش همه تنبیه خداوند دل است دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار
1- بیدار کردن و هشیار ساختن ، بیدار باش 2- آفریدن
3- تنبیه بدنی کردن 4- تسبیح
34- کدام گزینه به ترتیب ترکیب اضافی – ترکیب وصفی است ؟
1- تماشای بهار – مرغان سحر 2- خواب جهالت – گل صد برگ
2- خوشه ی زرین – مرغان سحر 4- گل صد برگ – رخ زیبا
35- کدام گزینه جمع مکسر نیست ؟
1- الوان 2- مواعظ 3- بامداد 4- اسرار
36- سریر ، یعنی :
1- تخت 2- صندلی 3- تاج 4- آسمان
37- مفهوم عبارت « ما اکثر العبر و اقل الاعتبار » با کدام بیت پیوند دارد ؟
1- سعدیا راست روان گوی سعادت بردند راستی کن که به منزل نرسد کج رفتار
2- این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار
3- بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار
4- آفرینش همه تنبیه خداوند دل است دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار
38- معنای کدام واژه نادرست است ؟
1- غفلت : بی خبری ، ناآگاهی 2- عنب : انگور 3- حقه : جعبه ای کوچک 4- حیران : خوش حال
39- کدام ترکیب وصفی است ؟
1- روی زمین 2- دیبای هفت رنگ 3- حشرات زمین 4- آشیان خویش
40- املای کدام واژه با توجه به معنا غلط است ؟
1- بهر : دریا 2- قوس قزح : رنگین کمان
3- سعادت : خوشبختی 4- متحیر : سرگشته و حیران
16- مقصود از عبارت « خانه بس بزرگ است و چشم تو بس مختصر و در وی نمی گنجد » در کدام گزینه آمده است ؟
1- تنگ چشمی انسان 2- کوتاه نظری بشر 3- کوچکی چشم انسان 4- بزرگ بودن خانه
17- کیمیای سعادت در چه قرنی و به چه نثری نوشته شده است ؟
1- قرن پنجم به نثر مسجّع 2- قرن چهارم به نثر ساده
3- قرن پنجم به نثر ساده 4- قرن چهارم به نثر مسجّع
18- برای ترکیب « سریر ملک » کدام تلفظ درست است ؟
1- مُلک 2- مَلِک 3- مِلک 4- مَلَک
19- در بند اول درس « شگفتی های آفرینش » کدام ویژگی نیست ؟
1- تکرار افعال 2- کوتاهی جمله ها 3- شبکه ی معنایی و مراعات نظیر 4- آرایه ی تشخیص
20- املای کدام کلمه با توجه به معنی ، غلط است ؟
1- قندیل : چراغ دان 2- غناعت : راضی بودن به آنچه در اختیار داری ، صرفه جویی
3- قصر : کاخ 4- غافل : بی خبر
21- کدام بیت مفهوم شعر حِکمی را دارد ؟
1- به عبرت نظر کن که گردون چه کرد فریدون کجا رفت و قارون چه کرد
2- آب شد برف زرد کوه سفید تکه یخ ها به گریه افتادند
3- آمد نوروز و هم از بامداد آمدنش فرخ و فرخنده باد
4- دلی دارم خریدار محبت کزو گرم است بازار محبت
22- کدام مصراع به جا به جایی اجزای سخن نیاز ندارد ؟
1- کوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند 2- عقل حیران شود از خوشه ی زرین عنب
3- خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار 4- نیست گوشی که همی نشنود آوای تو را
23- در کدام گزینه ترکیب وصفی نیامده است؟
1- تن آدمی شریف است به جان آدمیت نه همین لباس زیباست نشان آدمیت
2- چو بانگ رعد خروشان که پیچید اندر کوه جهان پر است از گلبانگ عاشقانه ی ما
3- گهی اسرار قرآن باز گوید گه از قول پیمبر راز گوید
4- نام نیکو گر بماند ز آدمی به کزو ماند سرای زرنگار
24- جمع مکسر واژه های « بحر ، صورت و فهم » ، در کدام گزینه آمده است ؟
1- بِحار ، تصاویر ، مفهوم 2- بحور ، صُوَر ، افهام
3- بحور ، تصورات ، افهام 4- بحار ، صور ، تفاهم
25- کدام گزینه ویژگی نثر کهن فارسی را دارد ؟
1- این میوه ها جبرئیل بیاورد تا فرزندان او آن را می کارند .
2- بارالها ! ما را در راه راست استوار دار.
3- نخست باید طالبان حقیقت را یافت .
4- هنگام بهار بنگر و تفکر کن .
26- کدام بیت دارای شبکه ی معنایی بیشتری است ؟
1- بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران کزسنگ ناله خیزد روز وداع یاران
2- ابر و باد ومه و خورشید و فلک در کارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری
3- با بدان بد باش و با نیکان نکو جای گل گل باش و جای خار خار
4- در نومیدی بسی امید است پایان شب سیه سپید است
27- مفهوم مصراع « سعدیا راست روان گوی سعادت بردند » در کدام گزینه نیامده است ؟
1- راست گو را همیشه راحت بیش 2- راستی پیشه کن ز غم رستی
3- راستی را زوال کی باشد ؟ 4- راستی عمل نیک بختان است
28- در کدام گزینه « مُسند » به کار رفته است ؟
1- که تواند که دهد میوه ی الوان از چوب 2- خبرت هست که مرغان سحر می گویند
3- کوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند 4- دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار
29- در کدام جمله « مفعول » اسم مشتق است ؟
1- من تمام داستان های مشهور کشورم را می خوانم .
2- کتابچه ای را که دوست داشتم خریدم .
3- باید با شکیبایی و بردباری کارها را انجام دهیم .
4- گله داران بجستند و سیل گوسفندان را در ربود .
آزمون های فصل 3 / فارسی سوم
1- کدام لغت غلط معنی شده است ؟
1- مستمع : شنونده 2- اسرار : پافشاری 3-مسخّر : رام و مطیع 4- حقّه : ظرف یا جعبه ی کوچک برای نگهداری جواهر
2- کدام مصراع به این آیه (اسرا ، آیه ی 44 ) تلمیح دارد ؟ « و اِن ِمِن شی ء ِِ الّا یُسبِحُ و بحمدِهِ ولکن لا تَفقهونَ تسبیحَهُم .»
1- آفرینش همه تنبیه خداوند دل است 2- بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار
3- کوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند 4- عقل حیران شود از خوشه ی زرّین عنب
3- هیچ مصراعی مطابق « جایگاه درست اجزای سخن » نیست مگر :
1- بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار 2- عقل حیران شود از خوشه ی زرّین عنب
3- راستی کن که به منزل نرسد کج رفتار 4- آفرینش همه تنبیه خداوند دل است
4- مفرد « مواعظ » کدام است ؟
1- وعظ 2- واعظ 3- موعظه 4- موعظ
5- با توجه به بیت « تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار » کدام توضیح غلط است ؟
1- واژه ی غفلت و حیف ، فارسی هستند 2- بیت آرایه ی تشبیه ، تشخیص ، مراعات نظیر و تضاد دارد
3- بنفشه معمولاً سر به پایین دارد ( رمز سر به گریبانی و سوگواری ) و گل نرگس مانند چشمی است که می نگرد
4- مصراع دوم یک فعل ربطی موجود و دو فعل اسنادی محذوف دارد
6- کدام گزینه ، غلط املایی دارد ؟
1- شکرگزار 2- خدمتگزار 3- خوابگزار 4- بنیانگزار
7- کدام بیت علاوه بر تأکید بر راستگویی ، آرایه ی « واج آرایی » هم دارد ؟
1- گر راست گویی و در بند بمانی به زان که دروغت دهد از بند رهایی
2- راستی کن که راستان رستند در جهان راستان قوی دستند
3- طاعت آن نیست که بر خاک نهی پیشانی صدق پیش آر که اخلاص به پیشانی نیست
4- امیر المؤمنین فرمود : ای خلق صداقت پیشه ی اهل نجات است
8- کدام یک جمع نیست ؟
1- الوان 2- اسرار 3- اقرار 4- اَنعام
9- کدام توضیح غلط است ؟
1- بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار : منظور صبح روز اول بهار است
2- آفرینش همه تنبیه خداوند دل است : خداوند دل یعنی : صاحب دل ، آن که امور و زیبایی ها را از طریق ذوق در می یابد
3- فهم ، عاجز شود از حقه ی یاقوت انار : انار به یاقوت تشبیه شده است
4- هرکه فکرت نکند نقش بود بر دیوار : « ت » در فکرت نقش مضاف الیهی دارد .
10- همه ی ابیات جزء ادبیات تعلیمی اند به جز :
1- پرورده ی عشق شد سرشتم جز عشق مباد سرنوشتم
2- پند گیر از مصائب دگران تا نگیرند دیگران از تو پند
3- جهان سر به سر حکمت و عبرت است چرا بهره ی ما همه غفلت است
4- به نیکی گرای و میازار کس ره رستگاری همین است و بس
11- کدام لغت غلط معنی شده است ؟
1- صنع : آفرینش ، احسان 2- میغ : باران 3- قوس قزح : رنگین کمان 4- برّ و بحر : خشکی و دریا
12- کدام جمع مانند بقیه نیست ؟
1- جواهر 2- معادن 3- انواع 4- نباتات
13- نوع دستوری کلمه ی « چون » در کدام گزینه با بقیه فرق می کند ؟
1- بچه را چون نگاه دارد 2 - آشیان خویش چون کند
3- زمین چون دیبای هفت رنگ گردد 4- غذا چون جمع کند
14- در کدام گزینه فعل اِسنادی نیست ؟
1- اگر در خانه ای شوی 2- مدهوش و متحیّر شوی
3- و این عالم ، خانه ی خداست 4- بچه را چون نگاه دارد تا بزرگ شود
15- زندگی نامه ی زیر مربوط به کدام نویسنده است ؟
« از دانشمندان معروف دوره ی سلجوقی است . در فقه و حکمت و کلام استاد بود . به مدت پنج سال در مدرسه ی نظامیه تدریس کرد . مدفون در طابران توس است . از آثار او کیمیای سعادت و نصیحه الملوک را می توان نام برد . »
1- ابوالفضل بیهقی 2- محمد غزال 3- احمد غزالی 4- فردوسی
| بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار صوفی از صومعه گو خیمه بزن بر گلزار که نه وقتست که در خانه بخفتی بیکار بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق نه کم از بلبل مستی تو، بنال ای هشیار آفرینش همه تنبیه خداوند دلست دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار کوه و دریا و درختان همه در تسبیح‌اند نه همه مستمعی فهم کنند این اسرار خبرت هست که مرغان سحر می‌گویند آخر ای خفته سر از خواب جهالت بردار هر که امروز نبیند اثر قدرت او غالب آنست که فرداش نبیند دیدار تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار کی تواند که دهد میوه? الوان از چوب؟ یا که داند که برآرد گل صد برگ از خار وقت آنست که داماد گل از حجله? غیب به در آید که درختان همه کردند نثار آدمی‌زاده اگر در طرب آید نه عجب سرو در باغ به رقص آمده و بید و چنار باش تا غنچه? سیراب دهن باز کند بامدادان چو سر نافه? آهوی تتار مژدگانی که گل از غنچه برون می‌آید صد هزار اقچه بریزند درختان بهار باد گیسوی درختان چمن شانه کند بوی نسرین و قرنفل بدمد در اقطار ژاله بر لاله فرود آمده نزدیک سحر راست چون عارض گلبوی عرق کرده? یار باد بوی سمن آورد و گل و نرگس و بید در دکان به چه رونق بگشاید عطار؟ خیری و خطمی و نیلوفر و بستان افروز نقشهایی که درو خیره بماند ابصار ارغوان ریخته بر دکه خضراء چمن همچنانست که بر تخته? دیبا دینار این هنوز اول آزار جهان‌افروزست باش تا خیمه زند دولت نیسان و ایار شاخها دختر دوشیزه? باغ‌اند هنوز باش تا حامله گردند به الوان ثمار عقل حیران شود از خوشه? زرین عنب فهم عاجز شود از حقه? یاقوت انار بندهای رطب از نخل فرو آویزند نخلبندان قضا و قدر شیرین کار تا نه تاریک بود سایه? انبوه درخت زیر هر برگ چراغی بنهند از گلنار سیب را هر طرفی داده طبیعت رنگی هم بر آن گونه که گلگونه کند روی نگار شکل امرود تو گویی که ز شیرینی و لطف کوزه‌ای چند نباتست معلق بر بار هیچ در به نتوان گفت چو گفتی که به است به از این فضل و کمالش نتوان کرد اظهار حشو انجیر چو حلواگر استاد که او حب خشخاش کند در عسل شهد به کار آب در پای ترنج و به و بادام روان همچو در زیر درختان بهشتی انهار گو نظر باز کن و خلقت نارنج ببین ای که باور نکنی فی‌الشجرالاخضر نار پاک و بی‌عیب خدایی که به تقدیر عزیز ماه و خورشید مسخر کند و لیل و نهار پادشاهی نه به دستور کند یا گنجور نقشبندی نه به شنگرف کند یا زنگار چشمه از سنگ برون آید و باران از میغ انگبین از مگس نحل و در از دریا بار نیک بسیار بگفتیم درین باب سخن و اندکی بیش نگفتیم هنوز از بسیار تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او همه گویند و یکی گفته نیاید ز هزار آن که باشد که نبندد کمر طاعت او جای آنست که کافر بگشاید زنار نعمتت بار خدایا ز عدد بیرونست شکر انعام تو هرگز نکند شکرگزار این همه پرده که بر کرده? ما می‌پوشی گر به تقصیر بگیری نگذاری دیار ناامید از در لطف تو کجا شاید رفت؟ تاب قهر تو نیاریم خدایا زنهار فعلهایی که ز ما دیدی و نپسندیدی به خداوندی خود پرده بپوش ای ستار سعدیا راست روان گوی سعادت بردند راستی کن که به منزل نرود کجرفتار حبذا عمر گرانمایه که در لغو برفت یارب از هر چه خطا رفت هزار استغفار درد پنهان به تو گویم که خداوند منی یا نگویم که تو خود مطلعی بر اسرار |
|
| شاعر: | سعدی |
الگوی تدریس کاوشگری
مقدمه: رویکرد مکاشفه ای بر تلاش و سخت کوشی مبتنی است. یعنی معلم به طور مستقیم پاسخ نمی دهد، بلکه کوششی دو جانبه، سبب رسیدن به حقایق می شود. روش های اکتشافی همواره باید با تقویت کننده های مناسب همراه باشند. در غیر این صورت، فراگیرندگان از دامه ی فعالیت خودداری خواهند کرد و باید برای آنان تفهیم شود که مستقیما? به آنها کمکی نخواهد شد و اگر تلاش نکنند به هدف نخواهند رسید
هدف: در این الگو جستجوی مفاهیم کاملا? به عهده ی دانش آموزان گذاشته می شود و معلم با فراهم آوردن زمینه، فرایند تدریس را به گونه ای هدایت می کند که فراگیرندگان مفهوم مورد نظر را کشف کنند و راهنمایی های معلم، براساس فعالیت های فراگیرندگان و محتوای آموزش، متفاوت است بنابراین هدف نهایی این الگو پرورش فعالیت های ذهنی و مهارت های فرایندی دانش آموزان است.
مراحل اجرای الگو:
1 . مواجه کردن فراگیران با مسأله
در این مرحله معلم شرایطی را به وجود می آورد تا سؤالات زیادی در ذهن دانش آموزان ایجاد شود مثلا? انجام یک آزمایش یا نشان دادن یک پدیده یا تصویر و یا حتی بیان یک داستان می تواند شرایط خوبی را در این مرحله ایجاد کند. (در این مرحله معلم می تواند از دانش آموزان نیز برای ایجاد شرایط مناسب استفاده کند)
مثال: طراحی آزمایش می تواند به صورت زیر باشد:
یک ظرف پر از ماسه نرم
دو یا چند گلوله با جرم های متفاوت
یک گلوله را از ارتفاع های مختلف از بالای ظرف ماسه رها کنید.
این عمل را با گلوله هایی با جرم های متفاوت از یک ارتفاع معین تکرار کنید.
2 . گردآوری اطلاعات
در مرحله ی قبل پرسش های زیادی در ذهن دانش آموزان شکل گرفته است در این مرحله دانش آموزان با هم گروه های خود بحث می کنند و با مراجعه به کتاب درسی و منابع اطلاعاتی دیگر سعی می کنند به پرسش های مطرح شده پاسخ داده و برای هر یک دلیلی ارائه دهند. در این مرحله دانش آموزان می توانند سؤالات بیشتری را طرح کنند و پاسخ آنها را بیابند. دانش آموزان می توانند جدولی برای تحلیل پرسش های مطرح شده و سؤالاتی که خود طرح کرده اند مطابق زیر رسم کنند.
سؤالاتی که پاسخ داده اید؟ سؤالاتی که پاسخ نداده اید؟ استنباط شما از این سؤالات چیست؟
3 . سازماندهی اطلاعات
در این مرحله باید دانش آموزان را برای دستیابی به مفاهیم هدایت کرد.
معلم، دانش آموزان را با ارائه مثال های گوناگون در رسیدن به مفاهیم کمک می کند. این مرحله دقایق زیادی ادامه پیدا می کند تا تبادل نظر و سؤال و پاسخ های مطرح شده در کلاس، ابعاد متفاوت مفهوم را گسترش دهد. امکان دارد در این گفتگوها، بعضی از دانش آموزان مشارکت خیلی فعالی داشته باشند و دیگران، منفعل باشند.
در این خصوص، معلم با برنامه های نظارتی خویش، باید همه ی دانش آموزان را در بحث و گفتگو شریک کند. بعد از دریافت و کشف مفاهیم، دانش آموزان رابطه ها و قوانین مورد نظر و نتایج را روی تخته ثبت می کنند. این نظریات در حکم تولیدات فرآیند آموزش است .
4 . بررسی شیوه ی عمل در جریان کاوشگری
فعالیت های مختلفی تا اینجا صورت گرفت (طرح سؤال- گردآوری اطلاعات، پاسخ به سؤالات، مفهوم سازی، انجام فعالیت، طراحی فعالیت)
یکی از گروه ها به طور داوطلب یا انتخابی جریان اقدامات را از اول به صورت مختصر توضیح می دهد و معلم توضیحات گروه را کنترل می کند .
الگوی یادسپاری (Memorizing)
مقدمه: آیا دوران تحصیل خود را به یاد می آورید هنگامی که مجبور بودید در یک زمان کوتاه در درس جغرافیا اسامی شهرها، کشورها، پایتخت ها، کوه ها، رودها و محصولات و صنایع و آب وهوای شهرهای مختلف را به خاطر بسپارید و در درس تاریخ باید اسامی تمدن ها، سلسله ها، پادشاهان و رویدادها و سال های مربوط به آنها و در درس شیمی علامت اختصاری عناصر؛ فرمول ها و خواص مواد و در درس ریاضی فرمول ها و در درس ادبیات نام شاعران، نویسندگان و کتاب های آنها را حفظ می کردید. حفظ کردن این همه اسامی چقدر سخت بود و چه زود همه ی آنها را فراموش می کردیم. در همان زمان خود ما و برخی از دانش آموزان برای به خاطر سپردن این نام ها از شیوه های خاصی استفاده می کردیم مثلا? با به هم چسباندن حرف اول این اسامی کلمه معنی داری می ساختیم که با یادآوری این کلمه آن اسامی را نیز به خاطر می آوریم این الگو بر همین اساس پی ریزی شده است.
هدف: این الگو یک الگوی حافظه ای بوده و با استفاده از این الگو استعداد فراگیران در به یادسپردن مطالب تقویت می شود. همچنین قدرت تخیل دانش آموزان پرورش یافته و فراگیران مجبور به استفاده از قدرت ذهنی خود می شوند.
یکی دیگر از مهمترین نتایج این الگو آگاهی دانش آموزان از این موضوع است که آموختن یک جریان اسرارآمیز درونی نیست و با استفاده از این الگو فراگیران متوجه این مطلب می شوند که می توانند فعالیت های ذهنی خود را سازماندهی و کنترل کنند و بالاخره رشد توانایی یادسپاری به قدرت یادگیری را افزایش داده، در وقت صرفه جویی کرده و موجب ذخیره ی بهتری از اطلاعات می شود.
مراحل اجرای الگو
1- توجه به مطالب – در این مرحله فراگیر باید افکار خود را روی مطالبی که باید به خاطر سپارد متمرکز سازد و این مطالب را سازمان دهد اگر به چیزی توجه نکنیم آن را یاد نمی گیریم چگونه فراگیر باید مطالب را سازمان دهد؟ یک راه انجام این کار خط کشیدن زیر مطالب مهم است راه دیگر درست کردن مطالب است و بالاخره راه سوم مقایسه بین مطالب و پی بردن به ارتباط بین مطالب است.
2- برقراری ارتباط- در این مرحله فراگیر باید مهارت ها و فنونی را بیاموزد تا به کمک آنها بتواند مطالب جدید را به مطالب مربوط دیگری که قبلا? آموخته و یا به کلمات آشنا، عکس ها و غیره پیوند زند واما این فنون و مهارتها چه هستند؟
یکی از این مهارت ها استفاده از روش اتصال کلمه ای است در این روش باید ابتدا مطلب ناآشنا را به موردی آشنا پیوند دهیم و سپس این پیوند را معنی دار سازیم مثلا? هنگام فراگیری زبان های خارجی برای یادگیری لغت «کارتا» که یک کلمه اسپانیایی به معنی نامه ی پستی است ممکن است آن را به کلمه ی انگلیسی «کارت» اتصال دهیم (شبیه سازیم) و برای معنی دار کردن آن تصویر کارتنی که درون آن نامه ای است را در نظر بگیریم. ممکن است این مطلب به ذهن شما خطور کند که چرا باید برای یادگیری یک کلمه این هم مطالب اضافی را به خاطر سپرد؟ جواب این است که این پیوندهای اضافی محتوای ذهنی را غنی تر می سازد و این جریان اتصال و این پیوندها سبب افزایش فعالیت شناختی می شود.
همچنین می توانید از یک تداعی مسخره و یا مبالغه آمیز استفاده کنید. ساخت یک داستان یا جمله ی کوتاه با مفاهیم مورد نظر- اتصال اول کلمات و ساخت یک کلمه ی رمز- ارتباط دادن مفاهیم به مکان یا زمان خاص- استفاده از تضاد- بزرگ نمایی و کدگذاری از دیگر فنون و راهبردهای روش یادسپاری است.
3- ارتباط با حواس مختلف- ما مطالبی را خیلی خوب به یاد می سپاریم که آن را نه فقط با یک حس بلکه با حواس مختلف پنجگانه خود به خوبی احساس کرده باشیم بنابراین باید از دانش آموز خواسته شود تا با بیشتر از یک حس خود کار کند و با ایجاد تصاویر حسی مختلف که ممکن است حالت مبالغه و طنزآمیز نیز داشته باشد به تقویت یادگیری خود بپردازد و این مرحله در واقع بسط تخیلات حسی می باشد.
4- تکرار و یادآوری – و بالاخره در آخرین مرحله فراگیر باید مطالب را تا زمانی که کاملا? آموخته شوند تمرین کند.
از این الگو نیز مانند سایر الگوها می توان برای سنین مختلف استفاده کرد البته برای بچه های کوچک تر باید اتصال ها توسط معلم ارائه شود و معمولا? خود آنها قادر به برقراری این پیوندها و اتصال ها نیستند.
